Rozdział II Zagrożenia wynikające z pracy przy komputerze
Najczęściej spotykane dolegliwości związane z charakterem pracy przy komputerze, to:
- Choroby kręgosłupa
- Zwyrodnienie nadgarstków
- Przemęczenie i osłabienie wzroku
- Osłabienie słuchu
- Choroby spowodowane brakiem ruchu
- Choroby spowodowane niedotlenieniem
"Są one wywołane długotrwałą, nieruchomą postawą siedzącą, nadwerężeniem rąk przy posługiwaniu się klawiaturą i myszką, ciągłym obserwowaniem ekranu monitora, nieznacznym, lecz uporczywym hałasem oraz stresem"

Podrozdział 1 - Zapobieganie schorzeniom rąk i kręgosłupa
Rzadko kto myśląc o klawiaturze i myszce łączy je z groźną chorobą nadgarstków - zespołem mięśni nadgarstka. Ta choroba, znana pod angielską nazwą jako RSI ( Repetitive Strain Injury) objawia się drętwieniem palców a następnie całych dłoni aż w końcu dosięga barków. Sprawność rąk zmniejsza się tak dalece, że wykonywanie tak prostych czynności jak spożywanie posiłków staje się problemem. W skrajnych przypadkach jedynym ratunkiem jest interwencja chirurga. A przyczyną może być tak błaha sprawa jak nieodpowiednie ułożenie dłoni na klawiaturze lub brak oparcia nadgarstka przy korzystaniu z myszki. Specjaliści twierdzą, że zespół RSI ujawni się po 10 - 1: 2 latach intensywnej pracy z klawiaturą i myszą. Schorzenie to w Polsce nie zostało uznane za chorobę zawodową. Jak mu zapobiec? Odpowiedź jest prosta - poprzez właściwe nawyki pracy.
Oto one:
- Przy pisaniu na klawiaturze nadgarstki nie powinny być oparte o podstawę klawiatury (a jest to często spotykane wśród młodzieży), powinny być uniesione na specjalnej podstawce pod nadgarstkami,
- Należy pamiętać o przerwach na gimnastykę palców i nadgarstków np. strzepnięcie dłoni lub przeciągnięcie się spowoduje, że mięśnie przedramion i dłoni rozluźnią się i odpoczną
Praca przy komputerze to praca siedząca. W dodatku w nie najzdrowszej dla naszego kręgosłupa pozycji ( wychylenie torsu nieco do przodu, a więc długotrwałe napięcie wszystkich mięśni). Stwarza to kolejne zagrożenia, którymi są schorzenia kręgosłupa. Zapobieganie chorobom kręgosłupa.
- Nie garbić się, siedzieć prosto na krześle o wysokości dopasowanej do wzrostu i wysokości biurka, ze stopami płasko opartymi o podłogę lub specjalny podnóżek.
- Oprzeć się o oparcie krzesła tak, aby kręgosłup był lekko wygięty do przodu w środkowej i dolnej części (krzyżowej i lędźwiowej). Oparcie powinno podpierać części kręgosłupa na wysokość 10-25 cm nad powierzchnią siedziska.
- Monitor nie może być ustawiony za wysoko, żeby nie męczył szyjnej części kręgosłupa przez ciągłe podnoszenie głowy do góry.
- Robić przerwy w pracy, co najmniej po 15 minut co 2 godziny.
- Wykonywać odpowiednie ćwiczenia gimnastyczne.
Podrozdział 2 - Ochrona oczu, ochrona przed hałasem
Należy:
- Używać odpowiedniego monitora, tzn. posiadającego:
- Przekątną większą lub równą 15 cali.
- Częstotliwość odświeżania pionowego większą lub równą 75Hz, a jeszcze lepiej 100Hz.
- Regulację kolorów.
- Możliwość korekcji geometrii obrazu.
- Monitor ustawić na wprost oczu. Wzrok ma padać na środek ekranu pod kątem prostym.
- Korzystać z dobrego oświetlenia.
- Średnie natężenie światła w pomieszczeniach z komputerami powinno wynosić co najmniej 500 luksów.
- Światło ma być rozproszone, nie może padać prosto na ekran monitora lub w oczy.
- Powinno się unikać świetlówek, chyba że są wyposażone w pobudzacze elektroniczne przeciwdziałające migotaniu.
- Najlepiej, gdy światło sztuczne pada z tego samego kierunku, co naturalne. Dlatego podłużne oprawy oświetleniowe montuje się równolegle do okien.
- Przydatne są lokalne źródła światła w postaci lamp na biurkach jako oświetlenie dodatkowe.
- Należy unikać odblasków na ekranie. Przed odblaskami można się uchronić:
- Korzystanie z żaluzji, rolet lub zasłon w razie silnych promieni słonecznych.
- Stosując filtry posiadające warstwę antyodblaskową.
- Używając okularów antyrefleksyjnych.
- Odwracając odpowiednio monitor.
- Robić przerwy przeznaczające je na zajęcia, które nie wymagają korzystania z monitora.
- "Używać podczas pracy z komputerem okularów? Jeśli ma się dobry wzrok, ze szkłami 0 dioptrii. Szkła chronią oczy przed bombardowaniem cząsteczkami kurzu. Dodatnio naładowane cząsteczki kurzu są odpychane od ekranu monitora. Uderzając w gałkę oczną i powieki mogą powodować podrażnienie oczu i reakcje alergiczne."
- Nie wytężać wzroku, często mrugać.
- Od czasu do czasu zamykać na krótko oczy (na ok.2 min.)
- Stosować inne ćwiczenia oczu. Wiele takich ćwiczeń jest opisane w literaturze "Samoleczenie wzroku metodą dr Bates'a"
Ochrona przed hałasem
- Komputer pracuje głośno, gdy wpada na rezonans. Aby tego uniknąć, należy starannej dokręcić części komputera zastosować miękkie podkładki do jego ustawienia.
- Drukarki ( najbardziej hałasują igłowe) przenieść do innego pomieszczenia lub zastosować materiały wyciszające.
- Podczas pracy z dźwiękiem nie ustawiać zbyt dużej głośności, również w słuchawkach.

Podrozdział 3 - Sposoby zmniejszania zagrożeń.
Redukcja pól elektromagnetycznych w otoczeniu komputera
- Można zastosować specjalne filtry ochronne. Filtr zawieszony przed ekranem monitora jest przeszkodą dla szkodliwego promieniowania. Ponadto odprowadza ładunki elektryczne - w tym celu kabelek odchodzący od filtra powinien być przypięty do metalowej, nie pomalowanej części obudowy komputera.
Natężenia pól wokół monitora maleją wraz z oddaleniem się od niego. Odsunięcie się od monitora o 30%, ogranicza ekspozycję ciała na radiację nawet o połowę. Wobec tego trzeba się postarać, aby pracować w jak największej odległości od ekranu, co najmniej na wyciągnięcie ręki, co odpowiada ok. 1,5-2jego przekątnych.
- Monitory promieniują nie tylko z przodu, ale w jeszcze większym stopniu z boku i tyłu. Należy więc odpowiednio je ustawić, najlepiej tyłem do ściany, za którą bezpośrednio nikt nie przebywa. Użytkownik komputera nie powinien siedzieć między dwoma monitorami, a tym bardziej nie może być nimi otoczony.
- Przy ustawieniu monitorów w rzędzie, odległość między dwoma sąsiednimi monitorami powinna być większa niż 0,6m ? przy jednej osobie na stanowisku komputerowym.
- Przed zakupem monitora należy się upewnić, że posiada on oznaczenia - low radiation -(LR). Takie oznaczenie zapewnia zredukowanie promieniowania elektromagnetycznego w wyniku zmian konstrukcyjno - technicznych.
- Należy stosować programowe wygaszacze ekranu, które nie tylko oszczędzają energię i przedłużają żywotność monitora, ale również zapewniają redukcję pól elektromagnetycznych.
- Jeśli monitor przez dłuższy czas nie jest potrzeby, pamiętać o jego wyłączeniu.
- Używać zerowanych gniazd elektronicznych. Pola elektroniczne niskiej częstotliwości są wówczas 10 razy mniejsze niż przy korzystaniu z gniazd bezbolcowych.
- Wyposażenie pomieszczenia i biurka powinno być wykonane z materiałów antyelektrostatycznych
- Nakładać odzież z włókien naturalnych, a nieosłonięte części ciała przemywać często wodą, aby odprowadzić ładunek elektryczny, który zgromadził się na skórze.
- Utrzymywać w pomieszczeniu wilgotność w granicach 50-60%. Zbyt niski jej poziom sprzyja wytwarzaniu się nadmiernej ilości ładunków elektrycznych w pobliżu komputera. Do zwiększenia wilgotności nadają się nawilżacze, a w ostateczności można położyć na grzejnik tace z wodą.
- Zastosować jonizator powietrza. Jonizator wytwarza korzystne dla zdrowia jony ujemne. Nie może być umieszczony w pobliżu monitora, bo jony ujemne będą wtedy w całości pochłonięte przez ekran.
- Zainstalować mechaniczną wentylację lub klimatyzację. W przeciwnym wypadku często wietrzyć, a najlepiej pracować przy otwartym oknie.
- Utrzymanie pomieszczeń i sprzętu w idealnej czystości, gdyż na cząsteczkach kurzu gromadzą się szkodliwe dla zdrowia ładunki dodatnie.
- Postarać się o rośliny doniczkowe (z wyjątkiem róży chińskiej czy fikusa), ponieważ większość z nich poprawia równowagę jonową wysyłając jony ujemne. Ponadto rośliny podnoszą wilgotność pomieszczenia. Szczególnie polecane są paprocie.

Podrozdział 4 - Organizacja stanowiska komputerowego - wymagania stawiane uczniom
Według zaleceń specjalistów, idealnie ustawione stanowisko komputerowe powinno znajdować się na bezokiennej ścianie, bokiem do okna, by światło padało z lewej strony, i w długości nie niższej niż 1 metr. Ogólna zasada jest taka, że na ekranie monitora nie może się odbijać światło (refleksy świetlne mają negatywny wpływ na wzrok, oczy się szybciej i bardziej dotkliwie męczą). Oprawy oświetlenia ogólnego powinny być skierowane tak, by światło padało na podłogę lub blat stołu ( nigdy na ekran monitora!).
Wymagania stawiane uczniom szkoły podstawowej w zakresie bezpieczeństwa pracy z komputerem
W tabeli przedstawiono wymagania i umiejętności z zakresu bezpiecznej pracy z komputerem oraz ocenę szkolną

A jakie są realia? Uczniowie szkoły średniej na ogół nie znajdują i nie stosują w praktyce zasad bezpiecznej pracy z komputerem. Twierdzą, że temat jest rzadko poruszany przez szkołę i media, a sami czują się dobrze. Do czasu. O bezpiecznej i zdrowej pracy przy komputerze niewiele wiedzą też sami nauczyciele, nawet ci, którzy prowadzą zajęcia z informatyki. A przecież wystarczy znać kilka zasad, które mają bezpośredni wpływ na zdrowie ludzi spędzających wiele godzin dziennie przy komputerach. Jednym z istotnych punktów jest właściwa organizacja stanowiska pracy. Nawet w sytuacji, gdy nie możemy go zorganizować ściśle wedle zasad, należy kierując się zdrowiem rozsądnie poprawić to, co poprawić we własnym zakresie można.
Podrozdział 5 - Parametry pracy monitora
Pamiętając o oszczędności wzroku należy wykorzystać zalety dużego ekranu i wiedzieć, że stosowanie czarnego pisma na jasnym tle działa najłagodniej (niektórzy uczniowie uwielbiają odwrotne zestawienia, a widoczne jest to podczas projektowania stron internetowych). Wyświetlanie monochromatyczne ma zwykle lepszą rozdzielczość niż kolorowe. Pisząc teks dostosowujemy wielkość czcionki do własnych upodobań i wygody - zalecana bezszeryfowa Arial lub szeryfowa Times New Roman w wielkości 12 - 14 punktów. Dbamy także, by częstotliwość odświeżania obrazu (migotanie obrazu) była optymalna. Zadaniem użytkowników Windows powinno być tylko sprawdzenie, czy system właściwie rozpoznał model monitora i poprawnie ustawił istotne parametry pracy. Zgodnie z najnowszą szwedzką normą TC099 zaleca się ustawianie parametru szybkość odświeżania na 85Hzw rozdzielczości 1024x768. Te niewielkie ustawienia, bez żadnych nakładów finansowych i zależne tylko od nas, mają duży wpływ na komfort pracy i ochronę naszego wzroku. A jakie są realia? Powszechna praktyką jest ustawienie monitora komputera w miejscu, gdzie mamy trochę wolnej powierzchni. A skutki? Bóle głowy wywoływane odblaskami i refleksami na ekranie, zmęczenie wzroku z powodu złych ustawień parametrów pracy monitora, mroczki przed oczami, łzawienie, swędzenie szczypanie itp.
Podrozdział 6 - Instrukcja BHP przy obsłudze komputera i drukarki
UWAGI OGÓLNE
- Do pracy przy obsłudze komputera może być skierowany pracownik, który posiada
- Wymagane kwalifikacje do pracy na wyznaczonym stanowisku
- Właściwy stan zdrowia potwierdzony świadectwem lekarskim
- Do pracy należy przystępować w stanie trzeźwości, zachowując schludny i estetyczny wygląd
- Należy zapewnić bezpieczne warunki pracy przy obsłudze komputera poprzez
- Zapewnienie wystarczającej powierzchni stanowiska pracy -na jedno stanowisko pracy z komputerem, powinno przypadać co najmniej 6 metrów kwadratowych powierzchni pomieszczenia
- Dostateczną wentylację pomieszczenia, naturalną lub mechaniczną
- Zapewnienie wystarczającego komfortu cieplnego w okresie jesienno-zimowym (minimum +18 stopni Celciusza)
PODSTAWOWE CZYNNOŚCI PRZED ROZPOCZĘCIEM PRACY
- Pracownik powinien
- Wywietrzyć pomieszczenie
- Skontrolować wyposażenie stanowiska
- Dostosować biurko, krzesło i podnóżek do wymiarów swojego ciała
- Przygotować komputer do pracy poprzez
- Podłączenie do sieci zasilającej
- Wyświetlenie na ekranie dowolnej informacji z programu znajdującego się na twardym dysku lub dyskietce
- Regulację jasności i kontrastu pomiędzy znakami i tłem w zależności od potrzeb i aktualnych warunków otoczenia
- Zastosować filtr lub ekran ochronny
- Przygotować potrzebne dokumenty oraz programy użytkowe do pracy
CYNNOŚCI WYKONYWANE PODCZAS PRACY
- Pracownik powinien
- Zapewnić przed klawiaturą wystarczającą przestrzeń do zapewnienia podparcia dla rąk i dłoni
- Stosować odległość ekranu monitora od oczu, która wynosi od 1,5 do 2 przekątnych ekranu
- Nie dopuścić do użytkowania komputera przez osoby nieupoważnione
CZYNNOŚCI ZABRONIONE
- Pracownikowi zabrania się
- Spożywania posiłków podczas pracy
- Palenia tytoniu w pomieszczeniach pracy z komputerem
- Samowolnego naprawiania urządzeń komputerowych, sprzętu i wyposażenia zasilanego energią elektryczną
- Przechowywania na stanowisku pracy magnesu i metali namagnesowanych oraz noszenia biżuterii magnetycznej podczas pracy
CZYNNOŚCI PO ZAKOŃCZENIU PRACY
- Pracownik powinien
- Wyłączyć komputer, monitor, drukarkę i pozostałe urządzenia oraz sprzęt stanowiskowy zasilany energią elektryczną
- Uporządkować i sprzątnąć stanowisko pracy
- Schować dyskietki, pozamykać szafy i biurko
- "Kopię bezpieczeństwa" zamknąć w sejfie
- Wytrzeć kurz miękką szmatką z powierzchni blatów, biurka, urządzeń i sprzętu
- Zabezpieczyć urządzenia przed dostępem osób niepowołanych
UWAGI KOŃCOWE
- Kobiety w ciąży mogą pracować bezpośrednio przy monitorze ekranowym tylko za zgodą lekarza i zgodnie z jego zaleceniami
- W czasie intensywnej pracy przy obsłudze monitora ekranowego należy stosować przerwy (10 minut po godzinie pracy lub 20 minut po 2 godzinach pracy, lecz dalsze łączenie przerw jest niedopuszczalne)
- Dla poprawienia bezpieczeństwa i warunków pracy należy na ekranie monitorów stosować odpowiednie filtry ochronne dostosowane do typu i rodzaju monitora
- W razie wątpliwości co do zachowania warunków bezpieczeństwa pracy przy wykonywaniu poleconych czynności, pracownik ma prawo przerwać pracę i zwrócić się do przełożonego o wyjaśnienie sytuacji.