|0-1899| |1900-1942| |1943-1967 | |1968-1987| |1988-2002|

1900 - Du�ski in�ynier Valdemar Poulssen opracowa� metod� zapisu d�wi�ku w postaci domen magnetycznych. W jego aparacie Telegraphone, skonstruowanym na Wystaw� �wiatow� w Pary�u no�nikiem by� drut z mi�kkiej stali. Pomimo up�ywu 100 lat zapis magnetyczny nadal nie ma powa�nych konkurent�w: ta�sze metody s� gorsze, a lepsze o wiele dro�sze.
1901 - Guglielmo Marconi nawi�za� po��czenie radiowe przez Atlantyk.
1904 - Anglik John Fleming skonstruowa� elektronow� lamp� prostownicz� - diod�. Eksperymentowa� tak�e z lamp� elektronow� o trzech elektrodach (triod�), kt�ra umo�liwia�a sterowanie przep�ywem pr�du przez lamp�. Niezale�nie od niego, nad tym samym zagadnieniem pracowali Austriak Robert von Lieben i Niemiec Arthur Wehnelt.
1906 - Amerykanin, Lee De Forest udoskonali� i opatentowa� triod�, dla niepoznaki pod nazw� "Audion". Trioda przewy�sza�a znacznie przeka�niki pod wzgl�dem szybko�ci dzia�ania i niezawodno�ci. W tym samym roku rodak De Foresta, H. H. C. Dunwoody, odkry� w�a�ciwo�ci prostownicze kryszta�u galeny (siarczku o�owiu PbS), robi�c tym samym pierwszy krok w technologii p�przewodnik�w.
1908 - W USA Howard Krum opracowa� podstawow� zasad� automatycznej transmisji szeregowej, polegaj�c� na "zamykaniu" kombinacji impuls�w elektrycznych, odpowiadaj�cych jednemu znakowi pomi�dzy impulsami "start" i "stop". Transmisja "start - stopowa" pozwala na niezawodne synchronizowanie transmisji po obu stronach ��cza. Do cel�w komercyjnych transmisj� nazwano Green Code, co bez w�tpienia jest pierwszym przypadkiem reklamowania "zielonych" produkt�w. Wed�ug tej zasady Howard Krum wraz z ojcem, Charlesem, skonstruowa� pierwszy nadajnik telegraficzny z czytnikiem papierowej ta�my perforowanej. Nadajniki takie znalaz�y zastosowanie jako urz�dzenia peryferyjne komputer�w (np. Colossus ). W roli podstawowego no�nika danych ta�ma perforowana utrzyma�a si� w u�yciu do lat osiemdziesi�tych XX wieku.
1910 - Zastosowanie sortownik�w i tabulator�w systemu Holleritha przy spisie powszechnym w Niemczech. Po zakodowaniu danych na kartach przy pomocy elektromechanicznych dziurkarek, podawano ca�e ich stosy sprawdzarce, sk�d w�drowa�y do sortownika, a stamt�d do tabulator�w, sumuj�cych poszczeg�lne rubryki arkuszy spisowych. Wyniki mo�na by�o odczyta� na wska�nikach z podzia�k� i wskaz�wk�, a tak�e "wydziurkowa�" na kartach.
1914 - Niemiecki fizyk, Walter Schottky, odkry� zjawisko powstawania diody o specyficznych w�a�ciwo�ciach na styku materia�u p�przewodnikowego z niekt�rymi metalami. Zjawisko to polega na tym, �e przy polaryzowaniu takiego z��cza w kierunku przewodzenia, w pewnym zakresie napi�cia pojawia si� tzw. pr�d tunelowy, narastaj�cy szybciej, ni� w zwyk�ej diodzie. Wiele lat p�niej zastosowanie efektu Schottky'ego w cyfrowych uk�adach scalonych pozwoli�o zwi�kszy� ich szybko�� pracy. Je�li gdzie� w zakamarkach dzisiejszych komputer�w znajd� si� jeszcze uk�ady �redniej skali integracji (serii 54... lub 74...), to w ich oznaczeniu s� literki LS, co oznacza wersj� o ma�ym poborze mocy z efektem Schottky'ego.
1916 - Polski krystalograf, prof. Jan Czochralski, opracowa� metod� hodowania du�ych i jednorodnych kryszta��w, co p�niej umo�liwi�o wytwarzanie kryszta��w materia��w p�przewodz�cych. Wed�ug jego metody dzi� otrzymuje si� kryszta�y krzemu i arsenku galu do przemys�owej produkcji uk�ad�w scalonych. Po II wojnie �wiatowej Czochralski zosta� odsuni�ty od pracy w przemy�le, a o jego dorobku wi�cej wiedz� Amerykanie i Niemcy ni� rodacy.
1918 - W Warszawie za�o�ono Pa�stwow� Wytw�rni� Aparat�w Telegraficznych i Telefonicznych.
1919 - W. H. Eccles i F. W. Jordan zbudowali przerzutnik dwustabilny (flip - flop) na lampach elektronowych. Ka�dy kolejny impuls elektryczny przestawia przerzutnik w stan przeciwny, dzi�ki czemu pami�ta on jedn� cyfr� dw�jkow� - zero lub jedynk�. Z przerzutnik�w po��czonych szeregowo powstaje licznik. Przerzutnik zawiera� dwie triody i dwie diody lampowe.
1926 - W firmie Ericson powsta�a telefoniczna centrala krzy�owa, oparta na ameryka�skim pomy�le wybieraka Crossbar, dzia�aj�cego na zasadzie ��czenia krzy�uj�cych si� szyn stykowych. Wybierak krzy�owy by� zdecydowanie szybszy w dzia�aniu od systemu Strowgera, a ponadto pozwala� na wprowadzenie automatycznego wyboru alternatywnej trasy po��czenia w przypadku awarii odcinka linii. I to bez przerywania po��czenia. W�wczas by� to wielki post�p w konstrukcji przeka�nik�w i licznik�w elektromechanicznych.
1928 - Fritz Pfleumer zg�osi� patent na ta�m� do zapisu magnetycznego na pod�o�u celuloidowym. W�a�ciwie wynalazc� zapisu magnetycznego by� Du�czyk Poulssen, ale stosowa� on jako no�nik stalowy drut. System Poulssena by� wykorzystywany tak�e p�niej, w zastosowaniach wymagaj�cych odporno�ci na warunki pracy. Ta�ma natomiast okaza�a si� �wietna jako no�nik pami�ci zewn�trznej komputer�w - by�a lekka, wytrzyma�a i pozwala�a na du�� pr�dko�� zapisu.
1929 - Ameryka�ski in�ynier Warren Marrison, specjalista od pomiar�w czasu, zbudowa� zegar kwarcowy. Zegar sk�ada� si� z rezonatora kwarcowego i dzielnik�w cz�stotliwo�ci, czyli licznik�w binarnych. W ka�dym wsp�czesnym komputerze jest kilka takich zegar�w, narzucaj�cych uk�adom cykle pracy. Czyli te megaherce do epatowania klient�w w sklepach komputerowych.
- Izba Kontroli Rachunkowej Poczty i Telegraf�w RP wprowadzi�o maszynow� kontrol� pieni�nych przekaz�w pocztowych. Zainstalowano dziurkacze do kopiowania przekaz�w, tabulatory do sumowania wp�at i wyp�at przekazowych oraz segregatory do sortowania kart zast�puj�cych przekazy pocztowe wg urz�d�w nadania. Maszyny wyprodukowa�a firma Hollerith.
1930 - W Massachusetts Institute of Technology (Cambridge, USA) zesp� naukowc�w pod kierownictwem dr Vannevara Busha skonstruowa� pierwszy elektromechaniczny programowalny przelicznik analogowy. Programowanie polega�o na ��czeniu przewodami odpowiednich blok�w funkcjonalnych, tak aby powsta�y uk�ad realizowa� zadan� funkcj�. Zreszt� tak to wygl�da�o do ko�ca kariery tzw. komputer�w analogowych - do lat siedemdziesi�tych XX wieku. Niekt�re egzemplarze pracowa�y do lat 90. G�rowa�y one nad dawnymi komputerami cyfrowymi w tym �e dzia�a�y w czasie rzeczywistym. Maszyna analogowa reaguje na zmiany parametr�w wej�ciowych natychmiast, a cyfrowa z op�nieniem, zale�nym od ilo�ci krok�w programu, kt�re musi wykona� dla otrzymania wyniku. Poza tym wyniki pracy maszyny analogowej, np. modelowania procesu fizycznego, maj� charakter ci�g�y. Maszyna cyfrowa pobiera dane w postaci dyskretnej (tzn. pojedynczych warto�ci) i takie te� wyniki produkuje.
- Niemiecka firma Loewe wyprodukowa�a lampy wielokrotne (zwane te� z�o�onymi), mieszcz�ce kilka lamp w jednej ba�ce szklanej. Lampowe uk�ady cyfrowe sta�y si� sporo mniejsze i zu�ywa�y nieco mniej pr�du. Tak wygl�da� pocz�tek miniaturyzacji.
1931 - AT&T (American Telephones and Telegraph) uruchomi�a abonenck� sie� telegraficzn�, w kt�rej aparaty telegraficzne, umieszczone bezpo�rednio u u�ytkownik�w, by�y ��czone poprzez centrale r�czne. Na sie� z centralami automatycznymi i dalekopisami z tarcz� numerow� (tzw. teleks), wypad�o poczeka� do roku 1958.
1932 - Austriacki in�ynier G. Tauschek skonstruowa� pami�� b�bnow� - pierwowz�r dzisiejszych dysk�w magnetycznych. Pierwotnie pami�� taka s�u�y�a do zapisu szybkich sygna��w analogowych, gdzie nie wystarcza� rejestrator mechaniczny ani magnetofon W pami�ci b�bnowej no�nik magnetyczny by� naniesiony na zewn�trzn� powierzchni� wiruj�cego walca. Nieruchome g�owice zapisuj�ce i odczytuj�ce by�y zamocowane do obudowy. Taka konstrukcja, w kt�rej jednej �cie�ce zapisu odpowiada�a jedna g�owica, obowi�zywa�a tak�e w p�niejszych pami�ciach dyskowych - do czasu kiedy jeden "talerz" przesta� wystarcza�. Pami�� b�bnowa na zdj�ciu poni�ej pochodzi co prawda z komputera Zuse Z-23, ale oryginalna konstrukcja Tauschka r�ni�a si� tylko kolorem obudowy i przewodami zamiast z��cz cannon na obudowach zespo��w g�owic.

Rysunek 2 Pami�� b�bnowa z komputera Zuse Z-23

1934 - Niemiecki fizyk, Oskar Heils, opatentowa� pomys� fildystora, czyli po prostu tranzystora polowego (Field Effect Transistor - FET). Tranzystor FET jest podobny w dzia�aniu do triody lampowej: pozwala regulowa� pr�d, p�yn�cy przez kryszta� p�przewodnika, przez przyk�adanie potencja�u elektrycznego do elektrody, zwanej bramk�. Poniewa� FET pobiera znikomo ma�y pr�d z obwodu steruj�cego, wiele lat p�niej umo�liwi� on miniaturyzacj� komputer�w i innych urz�dze� elektronicznych. Heils nie dysponowa� odpowiedni� technologi�, aby stworzy� trwale i stabilnie dzia�aj�cy tranzystor polowy.
1935 - IBM uruchomi�a produkcj� programowalnego kalkulatora IBM-601. Maszyna by�a wyposa�ona w jednostk� arytmetyczno - logiczn� na przeka�nikach oraz czytniki kart perforowanych. Operacja dzielenia trwa�a sekund�. Podobno wyprodukowano 1500 egzemplarzy IBM-601, z czego jeden zakupi�y zak�ady Lockheeda.
1936 - Francuz Robert Valtat opatentowa� uk�ad mechaniczny, realizuj�cy operacje logiczne i arytmetyczne w systemie dw�jkowym. By�a to pierwsza binarna jednostka arytmetyczno - logiczna.
- M�ody brytyjski matematyk, Alan M. Turing (1912-1954), opublikowa� prac� z zakresu logiki matematycznej, zatytu�owan� "Liczby Obliczalne". Udowadniaj�c istnienie tzw. "problemu nierozwi�zywalnego" (jedno z zagadnie� postawionych przez s�awnego matematyka Hilberta) autor postulowa� u�ycie uniwersalnej maszyny licz�cej. Postulowana "maszyna Turinga" mia�a na�ladowa� stany m�zgu przy rozwi�zywaniu problem�w. Podana maszynie "recepta" na rozwi�zanie problemu mia�a stanowi� zapis kolejnych jej stan�w. Mia�a by� zdolna do pobierania i magazynowania danych w postaci symboli w kom�rkach ("kratkach") pami�ci maszyny i wykonywania na nich operacji matematycznych i logicznych.
1937 - Przy okazji pracy nad jednym z problem�w teorii liczb Turing zaprojektowa� i wykona� ca�kowicie elektryczny binarny uk�ad mno��cy. Urz�dzenie mia�o tak�e rejestry do przechowywania wyniku.
1938 - Niemiecki student, Konrad Zuse skonstruowa� mechaniczny kalkulator programowalny V-1 (po wojnie skrz�tnie przemianowany na Z-1). V-1 pos�ugiwa� si� systemem dw�jkowym i wykonywa� operacje zmiennoprzecinkowe. Rejestry pami�ci programu i danych by�y mechaniczne. Dane i program by�y wprowadzane z ta�my (z powodu k�opot�w z papierem Zuse u�y� starej ta�my filmowej). Do obs�ugi operatorskiej s�u�y�a klawiatura numeryczna i wy�wietlacz na lampach cyfrowych (tzw. lampki NIXI, rodzaj neon�wki z dziesi�cioma elektrodami w kszta�cie cyfr).
1939 - John V. Atanasoff i Clifford Berry, �wie�o upieczeni absolwenci Iowa State College, zbudowali prototyp 16 bitowego sumatora na lampach elektronowych. Dwa lata p�niej z sumatora powsta�a maszyna licz�ca, nazwana ABC (Atanasoff-Berry Computer). D�ugo�� s�owa wynosi�a 50 bit�w. Maszyna mia�a 60 kom�rek pami�ci, zrealizowanej na kondensatorach. Pami�� ta wymaga�a cyklicznego od�wie�ania - by�a to zatem pierwsza dynamiczna pami�� o dost�pie swobodnym (DRAM - Dynamic Random Access Memory - patrz rok 1969). Kondensatory by�y montowane w szeregach po 50 na obrotowych b�bnach. B�bny by�y obracane krokowo (z pr�dko�ci� 60 krok�w na sekund�) wzgl�dem nieruchomych kontakt�w, co pozwala�o na sekwencyjny dost�p do pami�ci w celu zapisu, odczytu albo od�wie�ania.


Rysunek 3 Maszyna licz�ca "ABC"

- W tym samym roku Brytyjczyk Alan Reeves opracowa� zasady modulacji PCM (Pulse-Code Modulation). PCM umo�liwia zakodowanie sygna��w analogowych, tak�e mowy i muzyki, w postaci ci�gu liczb dw�jkowych. Tym samym pozwala na u�ycie komputer�w cyfrowych do operowania takimi sygna�ami i ich przetwarzania, czyli na powstanie nowoczesnej telekomunikacji.
1940 - Ameryka�ski matematyk Claude Shannon stworzy� poj�cie kana�u komunikacyjnego. Na kana� komunikacyjny sk�ada si� nadajnik, o�rodek kt�rym rozchodzi si� sygna�, odbiornik i, niechciany ale i nieunikniony szum. Dziwne, ale wcze�niej nikt nie postrzega� przesy�u danych w kategoriach mo�liwie najskuteczniejszego wykorzystania pojemno�ci kana�u komunikacyjnego i unikni�cia zniekszta�cenia sygna�u. Nawiasem m�wi�c, najbardziej znanym dzie�em Shannona jest wprowadzona mimochodem jednostka informacji, kt�r� nazwa� bitem. Bit znaczy po angielsku tyle co kawa�ek.
1941 - Konrad Zuse skonstruowa� w pe�ni funkcjonaln� maszyn� licz�c� V-3 (p�niej Z-3). Prace by�y finansowane przez Instytut Badawczy Lotnictwa. V-3 by� zbudowany na przeka�nikach - 600 przeka�nik�w zawiera�a jednostka arytmetyczno - logiczna, pami�� by�a zbudowana z 1600 przeka�nik�w. D�ugo�� s�owa wynosi�a 22 bity. Z-3 nie realizowa� wielu instrukcji (np. skoku warunkowego) a jego programowanie wymaga�o r�cznej zmiany wi�kszo�ci po��cze� wewn�trznych, zatem kwestia czy by� on pe�noprawnym komputerem pozostaje otwarta.


Rysunek 4 Maszyna licz�ca V-3

1942 - W morskiej odmianie niemieckiej maszyny szyfruj�cej Enigma dodano czwarty wirnik koduj�cy, co na jaki� czas uniemo�liwi�o odczytywanie depesz przez brytyjskich kryptoanalityk�w. Na dodatek dostosowanie dotychczasowych maszyn sprawdzaj�cych mo�liwe kody (tzw. Bomb) do nowej sytuacji okaza�o si� problematyczne - po prostu urz�dzenia przeka�nikowe by�y za wolne i czas analizy jednej depeszy Enigmy wyd�u�y� si� do trzech dni. Elektronicy T.H. Flowers i S.W. Broadhurst z Government Code and Cypher School (znanej jako Bletchley Park) zaproponowali Bomb� bez element�w ruchomych - na przerzutnikach z lamp elektronowych. By�o to niew�tpliwie pierwsze czysto elektroniczne urz�dzenie cyfrowe z elementami logicznymi, licznikami i rejestrami, w kt�rym zwr�cono uwag� na mo�liwo�� osi�gni�cia wielkiej szybko�ci dzia�ania. Z pocz�tku pomys� wydawa� si� zbyt rewolucyjny zastosowano hybrydowe maszyny, nazwane Robinson, por�wnuj�ce dwie r�wnolegle biegn�ce ta�my perforowane. By�y one bardzo awaryjne - wymagana szybko�� przetwarzania danych by�a zbyt du�a dla element�w stykowych, a papierowe ta�my czasem si� zapala�y. Robinson nie by� jeszcze komputerem, poniewa� wykonywa� na danych sta�y zestaw operacji. Jakakolwiek zmiana w sposobie przekazywania aktualnych nastaw Enigmy powodowa�aby konieczno�� ca�kowitej przebudowy maszyny.

Do g�ry
Index